ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ನನಗೆ ನೆನಪಿರುವ ಹಾಗೆ ಮದ್ಯಾಹ್ನ ೧ ಗಂಟೆಗೆ ಯಲ್ಲಾಪುರದಿಂದ ಒಂದು ಬಸ್ಸು ಹಾಗೂ ಸಂಜೆ ೫ ಗಂಟೆಗೆ ಒಂದು ಬಸ್ಸು ಇತ್ತು. ವಾಪಾಸ್‌ ಬರಬಳ್ಳಿಯಿಂದ ಮುಂಜಾನೆ ೯ ರ ವೇಳೆಗೆ ಬರುವ ಬಸ್ಸು ಹಾಗೂ ಸಂಜೆ ೪ ಗಂಟೆಗೆ ಯಲ್ಲಾಪುರಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಬಸ್ಸುಗಳಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ಕಾಳಿ ನದಿಯ ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ವೇಳೆಗೆ ಮೂರು ಬಸ್ಸುಗಳು ಆಗಿದ್ದಿರಬಹುದೇನೋ ಎಂಬ ನೆನಪು. ಈ ಬಸ್ಸುಗಳ ಸಮಯವನ್ನೇ ಹುಡುಕಿ ನಾವು ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು.
೧೯೯೦ರ ದಶಕದ ಕಥೆಯನ್ನು ನಾನು ಹೇಳಲು ಹೊರಟಿರುವುದು. ಆಗ ಯಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಬಸ್‌ ಡಿಪೋ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಬರಬಳ್ಳಿ ಇರಲಿ ಅಥವಾ ಯಲ್ಲಾಪುರದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬಸ್ಸುಗಳು ಇರಲಿ ಅವೆಲ್ಲ ಶಿರಸಿಯಿಂದಲೇ ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ಶಿರಸಿಯಿಂದ ಬಸ್‌ ಬಂದರಷ್ಟೇ ಯಲ್ಲಾಪುರದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಬಸ್‌ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಶಿರಸಿಯಿಂದ ಬಸ್‌ ಬಂದಿಲ್ಲ ಎಂದಾದರೆ ಯಲ್ಲಾಪುರದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಬಸ್‌ ಕ್ಯಾನ್ಸಲ್‌ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮದ್ಯಾಹ್ನ ೧ ಗಂಟೆಗೆ ಯಲ್ಲಾಪುರದಿಂದ ಬಿಡುವ ಬಸ್ಸೂ ಕೂಡ ಶಿರಸಿಯಿಂದಲೇ ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ಇನ್ನೂ ಮಜವಾದ ಸಂಗತಿ ಎಂದಾದರೆ ಶಿರಸಿಯಿಂದ ಯಲ್ಲಾಪುರಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಅಲ್ಲಿಂದ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಬರುವ ಬಸ್‌ ಸಾಗರದಿಂದ ಹೊರಡುತ್ತಿತ್ತು. ಮುಂಚಿನ ದಿನ ರಾತ್ರಿ ವೇಳೆಗೆ ಸಾಗರ ತೆರಳುವ ಬಸ್‌ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಹಾಲ್ಟ್‌ ಮಾಡಿ, ಮರುದಿನ ಸಾಗರದಿಂದ ಹೊರಟು ನಂತರ ಶಿರಸಿಗೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಯಲ್ಲಾಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಆ ನಂತರ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಬರುತ್ತಿತ್ತು.
ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಬಸ್‌ ಸಾಗರದಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿಷಯವನ್ನು ಹೇಗೋ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದ ಅಪ್ಪ, ನನ್ನನ್ನೂ, ನನ್ನ ತಂಗಿಯನ್ನೂ, ಅಮ್ಮನನ್ನೂ ಕಾನಸೂರಿನ ತನಕ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದು ಆ ಬಸ್ಸನ್ನು ಹತ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಾಕತಾಳೀಯವೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ಅದೇ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕಾನಲೆಯಿಂದ ಬಂದ ಗಿರೀಶಣ್ಣ, ಗುರಣ್ಣರೂ, ಕಾನಲೆ ದೊಡ್ಡಮ್ಮರೂ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಿಗೆ ಅಮ್ಮ ಮೊದಲೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು ಇಂತ ದಿನ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂಬ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಳೋ ಏನೋ? ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಕಾನಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಬಸ್‌ ಹತ್ತುವ ವೇಳೆಗೆ ಗೀರೀಶಣ್ಣ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದು ನಮ್ಮನ್ನು ಮಾತನಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕ್ಷಣಗಳು ಇನ್ನೂ ನೆನಪಿದೆ.
ಕಾನಸೂರಿನಲ್ಲೆಲ್ಲ ರಶ್‌ ಆಗಿರುತ್ತಿದ್ದ ಬಸ್‌ ಶಿರಸಿಯಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆಗೇ ಖಾಲಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಶಿರಸಿ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಜನವೋ ಜನ. ಅವರೆಲ್ಲ ಕಿಡಕಿಯಿಂದ ಟವೇಲ್‌, ಬ್ಯಾಗ್ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ತೂರಿಸಿ ಸೀಟ್‌ ಬುಕ್‌ ಮಾಡುವುದರೊಳಗೆ ನಾನು, ಗಿರೀಶಣ್ಣರಾದಿಯಾಗಿ ನಮ್ಮ ಪಟಾಲಂ ಡ್ರೈವರ್‌ ಸೀಟಿನ ಪಕ್ಕದ ಉದ್ದನೆಯ ಸೀಟಿನಲ್ಲಿ ಆಸೀನರಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು.
ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಸ್ಸಿಗೆ ಕ್ಯಾಬಿನ್‌ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಅಂದರೆ ಈಗಿನಂತೆ ಡ್ರೈವರ್‌ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಉದ್ದನೆಯ ಸೀಟ್‌ (ಈಗಿನ ಬಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ಸೀಟ್‌ ನಂಬರ್‌ ೪೬, ೪೭,೪೮) ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಡ್ರೈವರ್‌ಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ತೊಂದರೆ ಕೊಡಬಾರದೆಂದು ದೊಡ್ಡ ಕ್ಯಾಬಿನ್‌ ಮಾಡಿ ಜಾಲರಿಯನ್ನು ಹೊಡೆದು ಖಾಲಿ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಕ್ಯಾಬಿನ್‌ ಒಳಗೆ ಒಂದು ಸೀಟ್‌ ಡ್ರೈವರ್‌ ಮಲಗಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಹಳೆಯ ಕಾಲದ ಉದ್ದನೆಯ ಗೇರ್‌ ಬಹುತೇಕ ಕ್ಯಾಬಿನ್‌ ತುಂಬಿಸುತ್ತದೆಯೇನೋ ಎನ್ನಿಸುವಂತಿತ್ತು. ಈ ಗೇರುಗಳನ್ನು ಹಾಕುವಾಗ ಕಿರ್ರೋ ಎನ್ನುವ ಶಬ್ದ ಕಿವಿಗೆ ಬೀಳುತ್ತಿತ್ತು. ಶಿರಸಿಯಲ್ಲಿ ಬಸ್‌ ಖಾಲಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಕ್ಯಾಬಿನ್‌ ಇರುವ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಾವು ಡ್ರೈವರ್‌ ಹಿಂಭಾಗದ ಮೂರು ಜನ ಕೂರುವ ಸೀಟಿನಲ್ಲಿ ವಿರಾಜಮಾನರಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಕ್ಷಣಮಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಸ್‌ ಭರ್ತಿಯಾದ ಬಸ್‌ ಶಿರಸಿಯಿಂದ ೧೦ ಗಂಟೆಯೋ, ೧೦.೩೦ಕ್ಕೋ ಯಲ್ಲಾಪುರ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸುತ್ತಿತ್ತು.
ಬಸ್‌ ಡ್ರೈವರ್‌ ಪಕ್ಕದ ಸೀಟಿನಲ್ಲಿ, ಡ್ರೈವರ್‌ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಿದ್ದ ನಮಗಂತೂ ಕಾಣಿಸುವ ದೃಶ್ಯ ವೈಭವಗಳು ಆಹಾ. ಅಂಕುಡೊಂಕಿನ ರಸ್ತೆ, ಡ್ರೈವರ್‌ ಬಸ್‌ ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವೈಖರಿಗೆ ತಲೆದೂಗುತ್ತ ಆಗೀಗ ನಮ್ಮ ನಮ್ಮಲ್ಲೆ ಮಾತಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ, ಜಗಳ ಕಾಯುತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ತಾರಗೋಡ, ಭೈರುಂಭೆ, ಉಮ್ಮಚಗಿ ದಾಟಿ ಮಂಚೀಕೇರಿ ಬರುವ ತನಕ ನಮ್ಮ ಪಾಡು ದೇವರಿಗೆ ಪ್ರೀತಿ ಎನ್ನುವಂತಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಎಷ್ಟು ಸಾಗಿದರೂ ಯಲ್ಲಾಪುರವೇ ಬರುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲ ಎಂದು ಆಗೀಗ ಗೊಣಗುತ್ತ, ಮಧ್ಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ತೂಕಡಿಸುತ್ತ, ಕಿರು ನಿದ್ದೆ ಮಾಡುತ್ತ ಏಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅಮ್ಮ-ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ನಿರಾತಂಕವಾಗಿ, ಬಿಡುವಿಲ್ಲದಂತೆ ಮಾತಾಡುತ್ತ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ʼಇನ್ನೇನು ಮಂಚೀಕೇರಿ ದಾಟಿ ಬೇಡ್ತಿ ಸೇತುವೆ ಬಂತೆಂದರೆ ಧಿಗ್ಗನೆ ಎದ್ದು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು.
ಬೇಡ್ತಿ ನದಿ ಸೇತುವೆ ಅಂದಿನಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೂ ನಮಗೊಂದು ವಿಸ್ಮಯವೇ. ಅಂಕುಡೊಂಕಿನ ಇಳುಕಲನ್ನು ಹಾದು ಬಂದು ಉದ್ದನೆಯ ಆದರೆ ಅಗಲದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣದಾಗಿರುವ ಈ ಸೇತುವೆಯ ಮೇಲೆ ಬಸ್‌ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಬೇಡ್ತಿನದಿಯಲ್ಲಿ ನೀರಿದೆಯೇ ಎಂದು ನೋಡುವ ತವಕ ನಮಗೆಲ್ಲ. ಅಘನಾಶಿನಿಯಲ್ಲಿ ಎಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ನೀರು ಬತ್ತುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಆಲೋಚನೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೂಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಗಿರೀಶಣ್ಣ ಶರಾವತಿ ನದಿ ಎಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಗೊತ್ತಾ.. ಅದರಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟು ನೀರಿದೆ, ಇಷ್ಟು ನೀರಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದ. ಬೇಡ್ತಿ ಸೇತುವೆಯ ಕೆಳಗೆ ಬತ್ತಿದ ನದಿ, ಖಾಲಿ ಖಾಲಿ ಕಲ್ಲು ಹಾಸು ನಮ್ಮನ್ನು ಎಷ್ಟು ನಿರಾಸೆಗೊಳಿಸುತ್ತಿತ್ತೆಂದರೆ ಛೇ.. ಇದನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ನದಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರಾ? ನೀರಿಲ್ಲದ ಈ ನದಿಗೆ ಯಾಕಾದರೂ ಸೇತುವೆ ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೋ ಎನ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬೇಡ್ತಿಯ ಅಬ್ಬರ ನಮಗೇನು ಗೊತ್ತಿತ್ತು ಹೇಳಿ..
ಬೇಡ್ತಿ ನದಿ ದಾಟಿದ್ದೇ ತಡ ನಮಗೆ ಉತ್ಸಾಹ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಯಾವಾಗ ಉಪಳೇಶ್ವರ ದಾಟಿದೆವೋ ನಾವು ಕೂತಲ್ಲಿ ಕೂರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.. ನಿಂತಲ್ಲಿ ನೀಲ್ಲುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೇನು ಯಲ್ಲಾಪುರ ಬಂದೇ ಬಿಟ್ಟಿತು ಎನ್ನುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಎಪಿಎಂಸಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಚಕಿತಗೊಳಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ತಿಂಡಿ ತಿಂದ ನಂತರ ನಾವೇನೂ ತಿಂದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ನೆನಪಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಹಸಿವೂ ಕಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಇನ್ನೇನು ಯಲ್ಲಾಪುರ ಬಂದೇ ಬಿಡ್ತಲ್ಲ.. ಅಜಮಾಸು ೧೨ ಗಂಟೆಯೋ ಹನ್ನೆರಡೂ ಕಾಲೋ ಆಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಯಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಬಸ್‌ ಖಾಲಿ ಖಾಲಿ.. ಆದರೆ ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಲಿಡಲೂ ಜಾಗವಿಲ್ಲದಷ್ಟು ಜನರು ಯಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಕಾಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ನಮಗೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದ ನಂತರವೇ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು.
ರಶ್ಶಿನ ನಡುವೆ ಸೀಟಿನಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಗ್.. ಕರ್ಚೀಫ್‌ ಟವೇಲ್‌ ಎಲ್ಲ ಇಟ್ಟು ನಾವು ಬಸ್ಸಿನಿಂದ ಇಳಿಯುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅಲ್ಲಿರುವ ಬಸ್‌ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡಿನ ಕ್ಯಾಂಟೀನಿನಲ್ಲಿ ಇಡ್ಲಿಯೋ, ಬನ್‌ ತಿಂದು ಕಷಾಯ ಕುಡಿದರೆ ನಮ್ಮ ಹೊಟ್ಟೆ ತಂಪಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮತ್ತೆ ರಶ್‌ ಇರುವ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒದ್ದಾಡಿ ಗುದ್ದಾಡಿ ನಮ್ಮ ಸೀಟ್‌ ಇರುವ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಬರುವ ವೇಳೆಗೆ ಉಸ್ಸಪ್ಪಾ ಎನ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು.
ಅಪ್ಪನ ಜತೆ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಹೀಗೆ ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾವು ಯಾವುದೋ ಬಸ್‌, ಟೆಂಪೋಗಳ ಮೂಲಕ ಯಲ್ಲಾಪುರಕ್ಕೆ ಅಪ್ಪ ನಮ್ಮನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದ. ಯಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಬರಬಳ್ಳಿ ಬಸ್‌ ಈಗ ಬರುತ್ತೆ, ಆಗ ಬರುತ್ತೆ ಎಂದು ನಾವು ಕಾಯುತ್ತ ಹೈರಾಣಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಬಸ್‌ ಯಲ್ಲಾಪುರ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಬಂದೇ ಬಿಟ್ಟಿತು ಅಂದ್ಕೊಳ್ಳಿ ಮೊದಲು ಸೀಟ್‌ ಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಓಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆಗ ನನ್ನ ತಂಗಿ ಪುಟ್ಟ (ಐದು ವರ್ಷ) ಇದ್ದಳೇನೋ. ಅಪ್ಪ ಆಕೆಯನ್ನು ಬಸ್ಸಿನ ಗ್ಲಾಸ್‌ ತೆಗೆದು ಕಿಟಕಿ ಮೂಲಕ ಒಳಕ್ಕೆ ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಆಕೆ ಸೀಟ್‌ ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಳು.
******
ನಲವತ್ತು ಜನ ಹಿಡಿಯುವ ಯಲ್ಲಾಪುರ-ದೇಹಳ್ಳಿ-ಬರಬಳ್ಳಿ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟವೆಂದರೂ ಅರವತ್ತು ಜನರು ತುಂಬಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಉಸಿರಾಡಲೂ ಜಾಗವಿಲ್ಲವೇನೋ ಎಂಬಂತಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇನ್ನೂ ಎಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬಸ್‌ ಹೊರಡುತ್ತೆ? ಎಂಬ ಕಾತುರ, ರೇಜಿಗೆ ಎಲ್ಲ ಓಟ್ಟೊಟ್ಟಿಗೆ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಮ್ಮ-ದೊಡ್ಡಮ್ಮನಿಗಂತೂ ಬರಬಳ್ಳಿಯ ನೆಂಟರು, ಸಂಬಂಧಿಕರ ಬಳಗವೇ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕು ಉಭಯಕುಶಲೋಪರಿಗಳು ಬಿಡುವಿಲ್ಲದಂತೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಗುಡ್ಡೆ ನರಸಿಂಹಣ್ಣ, ಬಾರೆ ಶಿವರಾಮ ಭಾವ, ಗುಡ್ಡೆಮನೆಯ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ (ಮಾವ), ಜಪದಮನೆ ಡಾಕ್ಟರು, ಡಿ ಎನ್. ಗಾಂವ್ಕಾರ್‌, ಪಾಟೀಲ ರಾಮಣ್ಣ ಹೀಗೆ ಇನ್ನೂ ಹಲವರು ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿ ʻಅರೇ ಗಂಗೂ.. ಯಾವಾಗ ಬೈಂದೆ.. ಉದಿಯಪ್ಪಾಗ ಮನಿಂದ ಹೊರಟಿದ್ಯ..ʼ ಎಂದು ಕೇಳುವಾಗ ನಮಗಂತೂ ಬಸ್ಸಿನ ತುಂಬೆಲ್ಲ ನಮ್ಮವರೇ ಇದ್ದಾರಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಯಲ್ಲಾಪುರದಿಂದ ಬಿಸಗೋಡ, ದೇಹಳ್ಳಿ, ಕಟ್ಟಿಗೆ, ಸಾತೊಡ್ಡಿ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ತೆರಳುವ ಬಸ್‌ ಸಂಖ್ಯೆ. **** ಎಂದರೆ ಮೈಕಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಇನ್ನೇನು ಬಸ್‌ ಹೊರಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಸಮಾಧಾನ ನಮಗೆ. ಅಷ್ಟೆರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕುಳ್ಳನೆಯ ಆದರೆ ಸದೃಢ ಗಾತ್ರದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಐಸ್‌ ಕ್ಯಾಂಡಿ ಗಾಡಿಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದ್ದ. ಅದನ್ನು ಕೊಡಿಸೆಂದು ನಾವು ಹರಪೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮ ಹಟಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ಕೊನೆಗೂ ಐಸ್ಕ್ರೀಂ ಕೊಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಸುಡುಬಿಸಿಲಿನ ಮದ್ಯಾಹ್ನದ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಸಮಯವನ್ನು ಮೀರುವ ವೇಳೆಗೆ ಬಸ್‌ ಡ್ರೈವರ್‌ ಬಸ್ಸಿಗೆ ಹತ್ತಿಕೊಂಡು ಎರಡು ಸಾರಿ ಹಾರನ್‌ ಭಾರಿಸಿ ನಾವು ಹೊರಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ, ಎಲ್ಲರೂ ಹತ್ತಿಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದು ಸಾರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಎಲ್ಲರೂ ಓಡಿ ಬಂದು ಬಸ್‌ ಏರುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಸ್ಸಿನ ತುಂಬೆಲ್ಲ ನಮ್ಮ ನೆಂಟರ ಬಲಗವೇ ಇರುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ನಮ್ಮ ಟಿಕೆಟನ್ನು ಯಾರು ತೆಗೆಸಿದರೋ.. ಕಂಡಕ್ಟರ್‌ ಬಳಿ ಅಮ್ಮ-ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ಹಣ ಕೊಡಲು ಹೋದಾಗ ನಿಮ್ಮ ಟಿಕೆಟ್‌ ಮಾಡಿ ಆಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಮ್ಮ-ದೊಡ್ಡಮ್ಮ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ತಿರುಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಯಾವುದೋ ನೆಂಟರು ತಲೆಯಾಡಿಸಿ, ಸನ್ನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.
ಯಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹೈವೆ ಆಗಿರದ ಸಮಯ ಅದು. ವಾಹನಗಳೆಲ್ಲ ಈಗಿನ ಸಂತೆ ಜಅದ ಮೂಲ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣದ ಬಳಿ ಬಂದೇ ಸಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಯಲ್ಲಾಪುರ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹೊರಡುವ ಬಸ್‌ ಕಿರು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿ ಮುಂದಡಿ ಇಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೆ ಅಗೋ ಜೋಡುಕೆರೆ, ಅಲ್ಲಿ ನೋಡು ಹೋಲಿ ರೋಜರಿ ಹೈಸ್ಕೂಲು.. ಆ ಹೈಸ್ಕೂಲಿಗೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಜೇನು ನೋಡು.. ಅರೆರೆ ಸಾತೊಡ್ಡಿ ಜೋಗಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಬೋರ್ಡ್‌ ಹಾಕಿದ್ದಾರಲ್ಲ.. ಎಂಬ ಮಾತುಗಳೊಡನೆ ಬಸ್ಸಿನೊಳಗಿದ್ದ ನಾವು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಬಸ್‌ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ತಿರುಗಿ ಬಿಸಗೋಡ್‌ ರಸ್ತೆ ಹಿಡಿಯುವ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಗಿರೀಶಣ್ಣ ʻಸಾತೋಡ್ಡಿಗೆ ಯಾಕೆ ಸಾತೊಡ್ಡಿ ಜೋಗ ಅಂತ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಸಾತೊಡ್ಡಿ ಜಲಪಾತ ಅಲ್ಲವಾ? ಜೋಗ ಅಂದ್ರೆ ಜೋಗ ಜಲಪಾತ ಮಾತ್ರ.. ಯಲ್ಲಾಪುರದವರು ಎಲ್ಲ ಜಲಪಾತಗಳಿಗೂ ಜೋಗ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.. ಆದರೆ ಜಲಪಾತ ಅಂತ ಕರೀಬೇಕಲ್ಲವಾ..ʼ ಎಂಬ ತರ್ಕವನ್ನು ನಮ್ಮೆದುರು ಹೂಡುತ್ತಿದ್ದ. ಹೌದಿರಬಹುದು ಎಂದುಕೊಂಡು ನಾವು ಸುಮ್ಮನಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆದರೆ ಈಗ ಗೊತ್ತಾಗಿದ್ದೆಂದರೆ ಸಾತೊಡ್ಡಿ ಜಲಪಾತಕ್ಕೆ ಮಿನಿ ಜೋಗಜಲಪಾತ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದೆ ಎನ್ನುವುದು. ಬಿಡಿ ಆಗ ಗೊತ್ತಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಗಿರೀಶಣ್ಣನ ಎದುರು ವಾದ ಮಾಡಬಹುದಿತ್ತು!
ಫುಲ್‌ ಪ್ಯಾಕ್‌ ಆಗಿದ್ದ ಬಸ್‌ ಅದ್ಯಾವುದೋ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ದಾಟಿ ಕಾರೆಮನೆ ಕ್ರಾಸ್‌ ದಾಟಿ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಹೊರಟಿತು. ಅಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಬಸ್‌ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ರಸ್ತೆ ಬಿಟ್ಟು ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಹೊರಳಿಕೊಂಡಾಗ ನಮ್ಮ ಮನದಲ್ಲೇನೋ ಗಾಬರಿ. ಅರೆ ಇದೆಲ್ಲೋ ಬೇರೆ ಕಡೆ ಹೊರಟಿತಲ್ಲ! ಆ ಬಸ್‌ ಸೀದಾ ಬಿಸಗೋಡ್‌ಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಆಗ ದೊಡ್ಡ ಮ್ಯಾಂಗನಿಸ್‌ ಗಣಿ ಇತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ, ಹೊರ ರಾಜ್ಯದ ಕಾರ್ಮಿಕರೆಲ್ಲ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ತೆಗೆದ ಮ್ಯಾಂಗನಿಸ್‌ ಅದಿರನ್ನು ಬೇರೆ ದೇಶಕ್ಕೆಲ್ಲ ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಬೀಸಗೋಡಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲೊಂದು ಸರ್ಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುತ್ತು ಹಾಕಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಿತ್ತು. ಅರ್ಧಕ್ಕರ್ಧ ಬಸ್‌ ಖಾಲಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮರಳಿ ನಾಲ್ಕೈದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಸಾಗಿ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ತೆರಳುವ ಮಾರ್ಗ ಹಿಡಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಜಿವಾದ ಪ್ರಯಾಣ ಈಗ ಶುರುವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಬೀಸಗೋಡ್‌ ಕ್ರಾಸಿನಿಂದ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ೧೮ ಕಿಲೋಮೀಟರ್. ರಸ್ತೆಯಂತೂ ಅಬ್ಬಬ್ಬಾ ದೇವರೆ.. ಎನ್ನುವಂತಿತ್ತು. ಎರಡು ಗಂಟೆಯಿರಬೇಕು ಆನಗೋಡ್‌ ದಾಟಿ ಬಸ್‌ ದೇಹಳ್ಳಿ ತಲುಪಿದ ತಕ್ಷಣ ಡ್ರೈವರ್‌ ಬಸ್‌ ಇಳಿದು ನಾಪತ್ತೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದ. ಕಂಡಕ್ಟರ್‌ ʻಹತ್‌ ನಿಮಿಷ ಟೈಮಿದೆ.. ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಹಾಕೋರು ಹಾಕ್ಕೋಳ್ಳಿ..ʼ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದ. ಮದ್ಯಾಹ್ನದ ಬಸ್‌ ಅಲ್ವಾ.. ಡ್ರೈವರ್‌ ದೇಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಊಟಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ. ದೇಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಹೊಟೆಲ್‌ಗೆ ಹೋದರೂ ನಾವು ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅದೇ ವೇಳೆಗೆ ಬಳಗಾರದಿಂದ ಬರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಬಸ್‌ ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕು, ಆ ಬಸ್ಸಿನ ಡ್ರೈವರ್‌ ಕೂಡ ಊಟಕ್ಕೆ ಇಳಿದು ಹೋಗುವ ಕಾರ್ಯವೂ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.
ಹದಿನೈದೋ-ಇಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಮಿಷದಲ್ಲಿ ಊಟ ಮುಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಡ್ರೈವರ್‌ ಬಸ್ಸನ್ನು ಏರಿ ಮತ್ತೆ ಹಾರನ್‌ ಭಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಎಲ್ಲರೂ ಬಸ್‌ ಏರಿ ಬಸ್‌ ಹೊರಡುತ್ತಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಶುರು ನೋಡಿ ದೊಡ್ಡ ಈಳಿಜಾರು ರಸ್ತೆ. ಕೆಲವು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶಗುಡಿ ಎಂಬ ಊರು ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇಲ್ಲೊಂದು ಗಣೇಶನ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇರುವ ಕಾರಣ ಗಣೇಶಗುಡಿ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾದ ಊರು ಅದು. ಆಗ ಗಣೇಶಗುಡಿಯ ತನಕ ಟಾರು ರಸ್ತೆ ಇತ್ತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಖಡಿ ರಸ್ತೆ. ಗಣೇಶಗುಡಿಯ ತನಕ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲೂ ಬಸ್‌ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ನಂತರ ಏನಿದ್ದರೂ ಡ್ರೈವರ್‌ ಮರ್ಜಿ. ಡ್ರೈವರ್‌ ಗೆ ಮನಸ್ಸಿರದಿದ್ದರೆ ಗಣೇಶಗುಡಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಬಸ್‌ ವಾಪಾಸದರೂ ಆಗಬಹುದಿತ್ತು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಯಾಣಿಕರೆಲ್ಲ ಡ್ರೈವರ್‌ ಬಳಿ ಕಾಡಿ ಬೇಡಿ ದಮ್ಮಯ್ಯ ದಾತಾರ ಹಾಕಿ ಬಸ್ಸನ್ನು ಮುಂದೆ ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿರುವ ಸಂದರ್ಭಗಳೂ ಇತ್ತು. ನಮ್ಮ ಪುಣ್ಯಕ್ಕೆ ಬಸ್‌ ಗಣೇಶಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ವಾಪಾಸ್‌ ಯಾವತ್ತೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ.
ಮೊದಲೇ ನಿಧಾನಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಬಸ್‌ ಕಚ್ಚಾ ರಸ್ತೆ ಶುರುವಾದ ಕೂಡಲೇ ಇನ್ನಷ್ಟು ನಿಧಾನವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕಟ್ಟಿಗೆ ಊರಿಗೆ ಬರುವ ವೇಳೆಗೆ ಅದೆಷ್ಟು ಸ್ಲೋ ಎಂದರೆ ಗಂಟೆಗೆ ಕನಿಷ್ಟ ಎಂಟು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಇರಬಹುದೇನೋ ಅನ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅದೆಷ್ಟು ಕರ್ವಿಂಗುಗಳು.. ಅದೆಷ್ಟು ಭಯಾನಕ ಇಳಿಜಾರು.. ರಸ್ತೆ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ ದೈತ್ಯ ಬಂಡೆಗಲ್ಲು.. ಈ ಕಲ್ಲು ಈಗ ಬಿದ್ದರೆ ಏನ್‌ ಮಾಡೋದು,, ಈ ಮರ ಈಗ ಬಿದ್ದರೆ ಏನಾಗಬಹುದು... ಹೀಗೆ ನಾನಾ ಆಲೋಚನೆಗಳು.. ಉರಿಬಿಸಿಲಾದರೂ ದಟ್ಟ ಮರಗಳ ಕಾರಣ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳು ಭೂಮಿಗೆ ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಅಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಶಿವಪುರ ಎಂಬ ಬೋರ್ಡನ್ನು ಕಂಡೆವು. ಅರೇ ಶಿವಪುರ ಬೋರ್ಡಿನ ಮೇಲೊಂದು ಶಿವಲಿಂಗದ ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸಿದ್ದಾರಲ್ಲ! ಎಂಬ ಅಚ್ಚರಿ.. ʻಅಮ್ಮ ಶಿವಪುರ ಎಲ್ಲಿ..ʼ ಎಂದು ಕೇಳಿದರೆ ʻಮಗಾ ಅದು ಕಾಳಿ ನದಿಯ ಆಚೆ ದಡದಲ್ಲಿದೆ.. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗೋದು ಕಷ್ಟ.. ದೋಣಿ ದಾಟಿ ಹೋಗಬೇಕು..ʼ ಎಂಬ ಉತ್ತರ ಅಮ್ಮನಿಂದ ಬರುತ್ತಿತ್ತು.
ಘಟ್ಟವನ್ನು ಇಳಿದಂತೆಲ್ಲ ಬಸ್‌ ಡ್ರೈವರ್‌ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಮರಗಳು ಉರುಳಿ ಬಿದ್ದುದನ್ನು ನೋಡಿ ʻಎಂತ ನಾಟಾ ಬಿದ್ದಿದೆ ಮಾರಾಯಾ.. ವಾಪಾಸ್‌ ಬರುವಾಗ ಬಸ್ಸಲ್ಲಿ ಹಾಕ್ಕೊಂಡು ಹೋಗ್ವಾ..?ʼ ಎಂದು ಕಂಡಕ್ಟರ್‌ ಬಳಿ ತಮಾಷೆಯಿಂದ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ. ಕೆಲವು ಸಾರಿ ಅತಿಯಾದ ಸೆಖೆಯ ಕಾರಣ ಬಸ್‌ ಡ್ರೈವರ್‌ ತನ್ನ ಮೇಲಂಗಿ ಕಳಚಿ ಬನಿಯನ್‌ ಹಾಕಿಕೊಂಡೇ ವಾಹನ ಚಾಲನೆ ಮಾಡಿದ್ದೂ ಇದೆ.
ಅಂತೂ ಇಂತೂ ಸಾತೊಡ್ಡಿಗೆ ಬಸ್‌ ಬರುವ ವೇಳೆಗೆ ಮೂರೂವರೆ-ಮೂರು ಮುಕ್ಕಾಲು ದಾಟುತ್ತಿತ್ತು. ಬೇಸಿಗೆಯ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಉಳಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ತಿಂಗಳುಗಳು ಸಾತೊಡ್ಡಿಯ ತನಕ ಮಾತ್ರ ಬಸ್‌ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಸಂಮಯದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಯಲ್ಲಾಪುರ-ಸಾತೊಡ್ಡಿ-ಯಲ್ಲಾಪುರ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಬಸ್‌ ಓಡಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಸಾತೊಡ್ಡಿಯ ತನಕ ಬಸ್‌ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಬರಬಳ್ಳೀಯ ತನಕ ನಮಗೆಲ್ಲ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಬಿಸಿಲಿನಿಂದ ಕಾದು ಬಿಸಿಯಾದ ಉಸುಕು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಒಡಗೂಡಿದ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟ ೨-೩ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಡೆದು ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ತಲುಪಬೇಕಿತ್ತು. ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟರೆ ಪಾದ ಮುಚ್ಚುವಷ್ಟು ಧೂಳಿನ ರಸ್ತೆ. ಸಾತೊಡ್ಡಿಯಿಂದ ಕೆಲವೆ ಮಾರು ದೂರದಲ್ಲಿ ಸಾತೊಡ್ಡಿ ಜಲಪಾತದ ಹಳ್ಳಕ್ಕೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾದಾಗ ಬಸ್‌ ಬರಬಳ್ಳಿ ತಲುಪುತ್ತಿತ್ತು. ಇಲ್ಲವಾದಲ್ಲಿ ಸಾತೊಡ್ಡಿಯಲ್ಲೇ ಬಸ್‌ ವಾಪಾಸಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಹಳ್ಳಬನ್ನು ದಾಟಿ ರಸ್ತೆ ಪಕ್ಕ ಕೊಂಚ ದೂರದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಕಾಳಿ ನದಿಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತ, ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ದೈತ್ಯ ಬಂಡೆಗಲ್ಲುಗಳ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ನಾವು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ ಬಾರೆ ಶಿವರಾಮ ಭಾವನ ಮನೆ ಇತ್ತು. ಅಲ್ಲೊಂದು ಕಡೆ ರಸ್ತೆ ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ಕಡೆಗೆ ಕವಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ದಟ್ಟ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬರಬಳ್ಳಿ ಬಸ್‌ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ತನಕವೂ ಹೋಗಿ ಬರುತ್ತಿತ್ತೆನ್ನಿ.
ಬಾರೆ ಶಿವರಾಮ ಭಾವನ ಮನೆ ನಂತರ ಒಂದು ಕಿರುಹಳ್ಳ ಇದ್ದು ಅದನ್ನು ದಾಟುವ ಬಸ್‌ ತೋಟದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿನ ಕಚ್ಚಾ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಏದುಸಿರು ಬಿಡುತ್ತ ಬರಬಳ್ಳಿ ಬಲಮುರಿ ಗಣಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಅಂಗಳಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಿಲ್ಲುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನಮಗಂತೂ ಸ್ವರ್ಗ ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಅನುಭವ. ಸ್ಥಳೀಯರ ಪಾಲಿಗೆ ಮೊಠ ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಳಿ ಡ್ರೈವರ್‌ ಇಳಿದು ಕೆಲಕಾಲ ವಿಶ್ರಮಿಸಿ, ಸ್ಥಳೀಯರೊಂದಿಗೆ ಹರಟೆ ಹೊಡೆದು ನಂತರ ಗಣಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಗಂಟೆ ಹೊಡೆದು ನಮಿಸಿ ವಾಪಾಸ್‌ ಯಲ್ಲಾಪುರ ಕಡೆಗೆ ತೆರಳುತ್ತಿದ್ದ.
ಯಲ್ಲಾಪುರ ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೩೧-೩೩ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದ ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಬಂದು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಬಸ್‌ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರ ಪಾಲಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯ ಸಂಪರ್ಕ ಸೇತು ಆಗಿತ್ತು. ಹೊರ ಜಗತ್ತಿನ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಏಕೈಕ ಸಾಧನ ಎನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಒಮ್ಮೆಯಂತೂ ಬರಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರಿಗೆ ಹೆರಿಗೆ ಅವಧಿ ಮೀರಿ, ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆ ಮನೆಯ ನಿವಾಸಿಗಳು ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ ಡ್ರೈವರನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ ಬಸ್ಸಿನಲಿ ಕೂರುವಷ್ಟು ಜನರ ದುಡ್ಡನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋದ ಕುರಿತು ಹಿರಿಯರಿಂದ ನಾನು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ.
ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಮುರಲಿ, ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಮುಂತಾದ ಹೆಸರಿನ ಡ್ರೈವರುಗಳು ಬರಬಳ್ಳಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಬಯಲು ಸೀಮೆಯವರು. ಕಾಡನ್ನೇ ನೋಡಿರದ ಅವರು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಮಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬೆರಗು, ಅಚ್ಚರಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಸ್‌ ಚಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಇನ್ನೂ ನೆನಪಿದೆ. ಇದೆಂತಹ ಕಾಡಿಗೆ ಬಂದೆನಪ್ಪಾ ಎಂದು ಅಲವತ್ತುಕೊಂಡ ಒಂದೆರಡು ಡ್ರೈವರುಗಳು ನಂತರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬರಬಳ್ಳಿ ಟ್ರಿಪ್‌ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಕೇಳಿದ್ದೆ.
ಬರಬಳ್ಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಳಿ ನಾವು ಇಳಿದಿದ್ದೇ ತಡ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಅರ್ಧ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದ ಗುಡ್ಡೆಮನೆ ಎಂಬ ಅಜ್ಜನ ಮನೆಗೆ ಪೇರಿ ಕೀಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಅದೂ ಕೂಡ ಹೇಗೇ ಅಂತೀರಾ, ಬರಬಳ್ಳಿ ಬಸು ಬರುತ್ತಲ್ಲ.. ಥೇಟು ಅದನ್ನು ಅನುಕರಿಸುತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಡ್ರೈವರ್‌ ಬಸ್‌ ಚಾಲನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಬಗೆಯನ್ನು ನಾವೂ ಅನುಕರಿಸಿ, ನಾವೂ ಅಂಗಿಯನ್ನು ಕಳಚಿ ಬಾಯಲ್ಲಿ ʻಬುರ್... ಎನ್ನುತ್ತ... ಆಗಾಗ ಪಾಂವ್.. ಪಾಂವ್ ಎಂಬ ಹಾರನ್ನು ಹಾಕುತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಇನ್ನೂ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆ. ಅಜ್ಜನಮನೆ ತಲುಪುವ ವೇಳೆಗೆ ಬಸ್ಸಿಗಾದಷ್ಟೇ ಸುಸ್ತು ನಮಗೂ ಆಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹೊರಟ ನಾವು ಹಗಲು ಪೂರ್ತಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿ ಬಹುತೇಕ ಸಾಯಂಕಾಲದ ವೇಏಗೆ ಅಜ್ಜನಮನೆ ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದೆವು.
ಇದು ನಮ್ಮ ಪಾಲಿನ ಬರಬಳ್ಳಿ ಬಸ್ಸಿನ ಪ್ರಯಾಣದ ನೆನಪು. ಈ ಬರಬಳ್ಳಿ ಬಸ್ಸು ಕೊಡಸಳ್ಳಿ ಡ್ಯಾಂ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು ಬರಬಳ್ಳಿ ಎಂಬ ಸ್ವರ್ಗದ ನಡುವೆ ಇದ್ದ ಊರು ಮುಳುಗುವ ತನಕವೂ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಊರು ನೀರಿನಡಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಬಸ್ಸು ನಮ್ಮ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಆಗೀಗ ಸುಳಿಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.
